Uzun yıllardır özellikle uçaklarda, yarış otomobillerinde ve ağır tonajlı araçlarda kullanılan Nitrojen aslında bize çok yabancı bir gaz değil.
Nitrojen yani azot, renksiz, kokusuz, tatsız ve yanıcı olmayan bir gazdır. Soluduğumuzun havanın % 78’i Azot yani nitrojen, % 21’i oksijen % 0.9 Argon ve %1 diğer kısmı da diğer gazlardan oluşur. Yani bize çok yabancı bir gaz değil aslında.
Anlaşılacağı üzere lastik şişirmek için kullandığımız havada da nitrojenin olduğunu fakat içerisinde bir miktarda oksijen olduğunu söyleyebiliriz.
İşte nitrojenin faydaları tam olarak da burada başlıyor. Soluduğumuz havanın içerisinde nem vardır ve bu nem farklı etkiler yaratabilir.
Örneğin lastiklere normal hava bastığımızda hava sıcaklıkları arttıkça genleşerek lastik basıncını artırır, yine aynı şekilde araç hareket ettikçe yuvarlanma direnci neticesinde yine içerisindeki basınç artar. Soğuk havalarda da tam ters etki yaratacaktır. Gerçekleşen bu değişimler araç yol tutuşunu değiştirir, hava basınçları çok sık kontrol edilmediği takdirde lastik düzensiz ve hızlı aşınarak çabucak ömrünü yitirir.
Normal havanın içerisinde bulunan nem lastiği ve jantı aşındırarak oksitlenmesine de sebep olur.
Nitrojen kuru bir gaz olduğundan bu gibi oksitlenmelere yol açmaz, hava basınçları sürekli değişmez ve molekülleri normal hava kadar küçük ve hareketli olmadığından lastik ya da jant kusurlarında daha yavaş hava kaçırır.
Nitrojen ile lastiklerin daha az aşınması doğru mu?
Nitrojen kullanımında lastikler standart havaya göre daha az ineceğinden düşük hava basıncında kullanmadığınız için lastikleriniz daha az aşınacaktır. Zira düşük hava basıncı ya da yüksek hava basınçlarında lastikler daha çok ve düzensiz aşınır.
Yine bununla beraber ısınan lastikte yuvarlanma direnci daha fazla olacak ve buna bağlı olarak çok daha çabuk ömrünü tüketecektir. Nitrojen basılı bir lastik normal hava dolu lastiğe göre daha az ısınacağından yine bu aşınma çok daha az olacaktır.
Sonuç olarak lastiklere Nitrojen basmak faydalı mı?
Yarış araçlarında, uçaklarda ve ağır vasıta, iş makinesi gibi araçlarda lastikler daha fazla ısınma gösterir ve nemin etkisiyle gerçekleşen oksitlenmeler daha fazla maliyet oluşturur. Bu sebeple bu tür araçlarda kullanılması elzemken günlük hayatımızda trafikte kullandığımız araçlarda lastik hava basınçlarını düzenli kontrol ettiğimiz takdirde bize çok artısı olmayacaktır.
Nitrojen basılırken nelere dikkat edilir?
Lastiğinize nitrojen bastırmak istiyorsanız bunu yapacak lastikçinin vakum cihazı olduğundan emin olun. Zira lastiğin içerisindeki hava vakumlanmadığı sürece basılacak nitrojen havayla karıştığı için nitrojenin yapısı bozulacak ve yine lastik standart hava ile dolmuş olacak.
Lastik hava basıncı kendiliğinden artar mı?
Havanın içerisinde bulunan nem, yüksek hava sıcaklıklarında genleşerek lastik hava basıncını artırır, düşük hava sıcaklıklarında da tam tersi lastiğin basıncının düşmesine Sadece hava sıcaklığı değil, araç yol aldıkça yuvarlanma direncine bağlı olarak da lastikler ısınarak genleşme söz konusu olur ve basınç yine artar.
Sürekli değişen basınçlar lastiğin yol tutuşunu önemli ölçüde etkiler ve lastiğin düzensiz aşınmasını sağlayarak ömrünün çok daha erken bitmesine sebebiyet verir.
Hava aynı zamanda nem ve içerisindeki oksijenle birlikte lastik içinde bulunan kauçuk ve jant yüzeyiyle reaksiyona girerek aşınmasını ve oksitlenmesini sağlar. Özellikle sac jantlarda paslanma ve krom jantlarda da krom atması gibi sorunlar çok sık görülür.
Gelelim nitrojene..
Nitrojen kuru bir gaz olduğundan hava gibi içerisinde bir nem ve su buharı söz konusu olmaz. Bu sayede yüksek hava sıcaklıklarında genleşme ve basınç artışı ya da düşük hava sıcaklıklarında basınç düşmesi meydana gelmez. Bu sayede oluşan daha stabil basınç değeri aracın maksimum düzeyde yol tutuşuna sahip olmasını sağlayacak ve düzensiz aşınmaların, aşırı ısınmaya bağlı olarak lastiğin yoğun şekilde aşınmasını önleyecektir.
Nitrojenin havaya göre hafif olması, hava sıcaklıklarına bağlı olarak basıncı değişmemesi ve aşırı ısınmaması sebebiyle yuvarlanma direnci daha az olacak ve bu da yakıt ekonomisi sağlayacaktır.
Nitrojen basılı lastik havası iner mi?
Nitrojen gazı kuru ve havaya göre nispeten pasif bir gaz olduğu için jant ve lastiklerde bulunan kusurlardan ya da aracın uzun süre sabit kalmasından kaynaklı basıncını kaybetmesi normal havaya göre 4 kat daha az olacaktır.
Nitrojenin eksi yönleri
Nitrojenin tek kötü yanı normal havaya göre daha zahmetli ve ücretli olması diyebiliriz. Nitrojen bastırırken dikkat etmeniz gereken en önemli konu, basılmadan önce lastiğin içerisindeki havanın vakumlanarak alınmasıdır, çünkü nitrojen havayla karıştığında yapısı bozulur ve hiç bir faydası kalmaz. Bu yüzden nitrojenin üzerine de asla hava basılmamalıdır.
Nitrojen yanıcı mıdır?
Bu arada şunu da eklemek istiyorum, nitrojen genel kanının aksine yanıcı bir gaz değildir, herhangi bir sorun teşkil etmez. 🙂
